پاورپوینت معماری اسلامی سبک خراسانی

پاورپوینت معماری اسلامی سبک خراسانی , معماری اسلامی

مقدمه:

¨  ¨ایران كشوری پهناور با تمدن چندین هزار ساله و دارای معماری اصیل به سبك های پارتی و پارسی است كه بناهای همچون پاسارگارد ،تخت جمشید ، قصر شیرین ،طاق كسری و... را از خود به جا گذاشته است. ¨پس از فتح ایران توسط مسلمانان و ورود مذهب نوپای اسلام به این سرزمین نیاز به مكانی به نام مسجد پدیدار شد. ¨مسجد سجده گاه انسانی است که خود مسجود ملاَیک بوده است.مسجد جایگاه امن برای پیوند روح آدمی با خالق هستی است و محل پاکترین و صمیمانه ترین آشنایی ها و ارتباطات میان بندگان خداست. ¨آمیختگی صفات خدادادی این مکان مقدس با هنرمعماران اهل دل بناهایی خلق کرده است که علاوه بر حظ بصر˛ روح خسته آدمی را برای لحظاتی هر چند کوتاه از قفس تن می رهاند و آرامش می بخشد. ¨با توجه به اینكه در ایران الگویی برای ساخت مسجد وجود نداشته ،ایرانیان تازه مسلمان با اشتیاق فراوان كه به اسلام و پیامبرش داشتند روش ساخت مساجد خود را از مسجد النبی  در مدینه الهام گرفتند و این شیوه ای تقلیدی برای ساخت اولین مساجد در ایران و پایه گذار سبک خراسانی شد. ¨به مرور زمان تغییراتی در این سبك پدید آمد كه باعث شکل گیری سبكهای رازی و آذری و ... شد.

آغاز شکل گیری سبک خراسانی

در سال ۶۲۲م پیامبر اکرم (ص) از مکه به مدینه مهاجرت فرمود و خانه ای برای سکونت خود و خانواده اش بنا نهاد. مشخصات ابعاد آن خانه بیانگر آن است که صرفا سکونت گاه یک خانواده معمولی نبوده بلکه برآورنده دو منظور دیگر در ارتباط با جامعه مسلمان آن روزگار بوده است.نخست اینکه علاوه بر خانواده گنجایش و امکان پذیرش جمعی از تهیدستان   بی خانمانان مسلمان و مراجعین روزمره را داشته باشد و دوم اینکه صحن وسیع و باز آن خانه ظرفیت داشته باشد تا جمع کثیری از اهالی مدینه بتوانند در آن برای نماز صف ببندند. ¨ به عبارت دیگر می توان گفت  صحن خانه پیامبر در واقع نخستین مسجد مسلمانان بود که به دست مبارک رسول خدا و یاران آن حضرت ساخته شد و این مسجد الگویی شد برای مساجد بیشماری که در ایران و دیگر سرزمین های قلمرو اسلامی ساخته شدند.

¨چرا نمود گسترش اسلام توسط اعراب از خراسان آغاز شد؟

هنر اسلامی تقریبا با روی كار آمدن سلسله امویان در سال ۴۱ ه.ق و انتقال مركز خلافت امویان از مدینه به دمشق پدید آمد.در آن زمان معاویه حاكم امویان بود و به دلیل دور بودن خراسان از مرکز خلافتش همواره احساس خطر میکرد که مبادا آنجا را از دست بدهد˛ به همین دلیل عبدالله بن عامر را به عنوان والی خراسان همراه پنجاه هزار مرد جنگی عرب با خانواده هایشان به خراسان فرستاد و از آنجا که موقعیت جغرافیایی و نوع اقلیم خراسان بیش از نقاط دیگر ایران به عربستان شباهت داشت در آن مستقر شدند و در آنجا شروع به ساخت مكانهای مورد نیازشان كردند كه مسجد شبستانی یكی از مهمترین و اصلی ترین آن مكانها بود.

¨مروری بر تاریخ ایران از قرن نخست تا قرن چهارم

۱-طاهریان و علویان طبرستان (۲۰۶_۳۱۶)

۲-دیالمه آل زیار (۳۱۶-۴۳۳)

٣-دیالمه آل بویه (٤٤٧ -٣٢٠)

٤–صفاریان(۲۴۷-۳۹۳)

٥-سامانیان(۲۷۹-۳۸۹)

٦-غزنویان(۳۵۱-٥٨٢)

٧-سلاطین غور(٥٤٣-٦۱٢)

٨-سلاطین سلجوقی(٤٢۹-٥۹۰)

تاثیر اقلیم در سبک

از آنجایی كه اقلیم عربستان،اقلیمی گرم و خشك است، بناهای ساخته شده در آنجا باید به گونه ای باشد كه در برابر بادها و طوفان های شن و گرد و غبار آنها را در امان نگه دارد.بنابراین شکل معماری بناهای مختلف در همه ادوار گذشته دراقلیم گرم و خشک  به صورت درونگرا در آمده است. ¨به عقیده دکتر پیرنیا چون در گذشته قادر نبودند منطقه وسیعی را سبز و خرم کنند بنابراین با ایجاد یک منظره سبز دست ساز یک آغوش گرم و بسته ایجاد میکردند که گرداگرد آن با فضاهای بسته معماری محصور می شد و از هر طرف از فضای سبز و بهشت کوچک بهره می بردند. ¨درونگرایی مساجد صرفا انگیزه اقلیمی و محدود بودن منظره را ندارد بلکه نیاز به تاثیر معنوی فضاهای درونگرا بر نمازگزاران موجب شده است که معماران اینگونه فضاها را برگزینند.

روند گسترش سبک درایران

سبک خراسانی

با توجه به مطالب ذکر شده اولین نمونه های هنر و معماری مسجد در منطقه خراسان شکل گرفت، در این منطقه شاهد شکل گیری اولین شیوه معماری ایران پس از اسلام هستیم . ¨این شیوه که به خراسانی (شبستانی) معروف می باشد، در قرن اول ه.ق، ابتدای پذیرش دین مبین اسلام از سوی ایرانیان آغاز گردید وتا دوره آل بویه و دیلمیان (قرن ٤ه.ق)ادامه پیدا کرد.در این شیوه نقشه مساجد از مسجدالنبی الهام گرفته شده است.

ساخت مسجدالنبی

¨  ¨همانطور كه در تاریخ آمده است جایگاه این مسجد توسط شتر پیامبر به امر الهی مشخص گردید.پس از آن به دستور پیامبر دیوارها را با سنگ لاشه که از نزدیكترین كوه می كندند و آنها را روی هم بدون ملات به صورت خشكه چین می گذاشتند ، ساختند.ارتفاع دیوار به بلندای بلند قدترین مرد عرب به حالتی كه دست های خود را به سوی آسمان داز كرده است می رسید. ¨سپس از پده (تنه نخل خشک شده) و یا درختان بی بار به عنوان ستون(پالار)  بهره می گرفتند و سرشاخه ها به عنوان تیر(فرسب) به كار می بردند.روی تیرها با نی می  پوشاندن  و سپس پوست چارپایان را بر روی آن می كشیدند (لمبه کوبی) تا نمازگذاران در هنگام به جای آوردن نماز از تابش آفتاب در امان بمانند.